Những năm 80 – 90 thế kỉ trước là thời gian nở rộ của các kênh truyền hình, quảng cáo trên ti vi. Các nghiên cứu cho thấy, cứ tăng 1 giờ xem ti vi/các kênh truyền hình hàng ngày, người tiêu dùng tăng nhu cầu mua sắm 10-15% do tiếp xúc quảng cáo.

Ngày nay, ti vi không còn là lựa chọn của các gia đình hiện đại. Gia đình trẻ, thanh thiếu niên dành phần lớn thời gian để giải trí, mua sắm trên các nền tảng trực tuyến online (shopee, tiktok, facebook…) thay vì mua trên các kênh quảng cáo truyền hình hoặc mua sắm trực tiếp. Sự dịch chuyển này đưa tới cơ hội quảng cáo, tăng tương tác trực tuyến kích thích người dân mua sắm nhiều hơn.

Một nghiên cứu năm 2022 cho thấy tăng thời gian sử dụng smartphone (của thế hệ Gen Z) làm giảm khả năng tự kiểm soát (self-control) dẫn tới mua sắm nhiều hơn, 40% chi tiêu trực tuyến của người trẻ liên quan tới thời gian sử dụng smartphone. Tăng 1 giờ sử dụng app xã hội làm tăng 15 – 20% lựa chọn mua sắm, đặc biệt sử dụng smartphone trong các cửa hàng làm tăng tổng chi tiêu vì người dùng dành nhiều thời gian để kiểm tra sản phẩm, giá cả, khuyến mãi giúp kích thích nhu cầu mua sắm cao hơn.

Cơ chế tâm lý của hành vi này là do tăng sử dụng mạng xã hội (MXH)/smartphone làm gián đoạn chức năng nhận thức (cognitive function) dẫn tới giảm chú ý và tự kiểm soát, đưa đến quyết định chi tiêu kém lý trí. Đặc biệt, sử dụng smartphone/MXH thực chất không giúp “giải trí” mà còn làm tăng cảm giác “buồn chán” thúc đẩy nhu cầu mua sắm để “vui hơn”.

Tuy nhiên, các nghiên cứu tại Đại học Harvard và Yale (Hoa Kỳ) đã chứng minh tăng mua sắm các món đồ vật chất không giúp chúng ta hạnh phúc hơn, ngược lại có thể làm tăng gánh nặng chi tiêu, tăng áp lực kiếm thêm thu nhập để chi trả cho những món đồ mà chúng ta không thực sự CẦN, đồng thời tăng áp lực phải SỬ DỤNG những món đồ này – khiến chúng ta tiêu hao năng lượng.

Giảm chi tiêu cho các món đồ vật chất, giảm sở hữu vật chất giúp chúng ta tiết kiệm tài chính, sống hạnh phúc, bình yên hơn. Để làm như vậy, giảm thời gian sử dụng MXH/smartphone là bước quan trọng giúp tiết kiệm ngân sách, tạo điều kiện cho cuộc sống an lạc, khỏe mạnh, hạnh phúc.

Từ hôm nay, bạn hãy giảm thời gian sử dụng MXH 5-10 phút mỗi ngày. Ghi lại các mục chi tiêu mua sắm và xem chúng ta cải thiện chi tiêu hơn không nhé. Tôi tin bạn làm được!

(Nguồn ảnh: NYT)