PRAISE chiếm vai trò chủ đạo trong giáo dục tại gia đình và trường học hiện đại!

Praise – Sự động viên, khen ngợi vô cùng quan trọng trong quá trình giáo dục nhân cách và rèn thói quen cho trẻ em cũng như các cá nhân trưởng thành. Sự Động viên cải thiện hiệu quả giao tiếp, khiến người được động viên cảm thấy tích cực, hài lòng và mong muốn củng cố thói quen lâu dài hơn.

Lời khen, động viên có thể được hiểu và dùng theo hai cách. Cách thứ nhất là khen khi con cái/học sinh hoặc ai đó làm điều gì đó tốt và khiến cha mẹ/thầy cô hài lòng. Lời khen này thường chỉ DỪNG tại thời điểm diễn ra sự kiện và không tiếp tục duy trì lâu dài.

Cách thứ hai là lời khen có tính GIÁO DỤC, CỦNG CỐ, DUY TRÌ những thói quen tốt, lời khen mang tính giáo dục giúp định hướng, thay đổi hành vi. Yêu cầu của lời khen gồm 4 bước thực hiện đơn giản:

Bước 1: Chọn một hành vi, thói quen mà Cha mẹ muốn con thay đổi (Ví dụ: Dọn dẹp phòng gọn gàng).

Bước 2: Sử dụng tông giọng cao, hân hoan, vui mừng, tích cực khi khen ngợi con.

Bước 3: Khi con dọn phòng gọn gàng (hoặc chỉ có một chút thay đổi về việc giữ cho phòng gọn, sạch hơn ngày thường. Lưu ý là dù chỉ thay đổi một chút, không đáng kể và chưa phải mục đích mà Cha mẹ hướng tới) thì Cha mẹ vẫn động viên con. Chú ý, lời khen cần CỤ THỂ và CHI TIẾT về hành động (thay vì khen tên con, khen chung chung, khen khi Cha mẹ đang phân tâm làm việc khác mà không tập trung tới con). (Ví dụ: Tốt lắm, con đã dọn 5 món đồ gọn gàng như mẹ hướng dẫn).

Bước 4: Kết thúc quá trình bằng HÀNH ĐỘNG tích cực không lời như vỗ vai, đập tay ăn mừng, xoa tóc, ôm hoặc thơm má vì con đã tiến bộ và nỗ lực trong việc thay đổi hành vi (Đối với Tuổi Dậy thì, các con không ưa thích sự đụng chạm này nên chúng ta có thể thể hiện bằng ngôn ngữ cơ thể tích cực diễn tả sự vui mừng, tự hào về con, giúp con cảm nhận nguồn năng lượng tích cực).

Lưu ý khi sử dụng PRAISE:

• Cần nêu cụ thể điều Cha mẹ muốn động viên, tránh khen chung chung như “Con giỏi lắm”, “Con ngoan lắm”… Lời khen cụ thể liên quan tới HÀNH ĐỘNG mà Cha mẹ muốn con thực hiện và ghi nhớ nhiều lần. Ví dụ Cha mẹ muốn con dọn dẹp phòng sạch sẽ. Mỗi khi con dọn phòng sạch, chúng ta sẽ nói “Con dọn phòng sạch sẽ đúng như mẹ nhắc nhở. Con đang làm tốt lắm”.
• Tránh kì vọng quá cao trong thời gian đầu khi con mới thực hiện. Não bộ của các con cần quen với thay đổi và thích ứng dần dần, chúng ta ưu tiên chọn một phần nhỏ của thói quen và động viên con tiếp tục thực hiện (Ví dụ: Nhiều ngày con không dọn phòng, nhưng đúng 1 ngày con dọn phòng, hoặc con chỉ dọn 1 món đồ nhỏ đã đủ để cha mẹ động viên con tiếp tục duy trì. Hãy nhớ, mọi thói quen tốt đều bắt đầu từ hành động thay đổi rất nhỏ).
• Tránh việc so sánh và đòi hỏi con phải làm tốt mọi thứ ngay lập tức (Ví dụ: Sao con dọn chậm thế, con sạch sẽ như chị gái con thì có phải là tốt không?). Chúng ta không nói thế vì điều này sẽ xóa đi tất cả nỗ lực của con trong quá trình cố gắng xây dựng thói quen.
• Chúng ta không nói những câu “Con làm tốt lắm, bố mẹ sẽ yêu thương con hơn nếu con tiếp tục làm tốt như này”. Không! Bố mẹ luôn yêu thương con bất kể con có như thế nào, hãy khiến trẻ TIN điều đó (và chính bạn cũng nên tin như thế về tình yêu mà mọi người xung quanh dành cho mình!).
• Đối với tuổi Dậy thì, các em không thích những đụng chạm cơ thể thường xuyên và không được báo trước. Vì thế bước 4 nên thay bằng hành động không lời như giữ một khoảng cách với con và thể hiện cho con thấy sự tôn trọng ranh giới của cha mẹ dành cho con.

Chúc các bậc Cha mẹ, Thầy cô giáo thực hành Praise vui vẻ và đạt hiệu quả!